Khi các nàng tiên tốt bụng đến làm lễ rửa tội cho nàng công chúa nhỏ trong truyện cổ tích, họ ước mong nàng xinh đẹp và giàu có, và mẹ nàng là Nữ hoàng rất vui mừng. Nhưng có một điều mà họ quên mất mà bất cứ bà mẹ thông thái nào ngày nay cũng mong ước cho con mình: món quà nhân cách.
Nhìn chung, ta có xu hướng coi đó như một năng lực được ban tặng. Ta nghĩ rằng một đứa trẻ có thể có hoặc không có nhân cách. Đó là một điều gì đó khác với kiến thức hoặc tính cách, ta bị thuyết phục mạnh mẽ rằng ta có thể tạo ra cả hai điều này bằng cách dạy dỗ và trừng phạt thích đáng. Và đây là chỗ mà ta đã hoàn toàn sai lầm. Mọi đứa trẻ bình thường đều có thể phát triển trí tuệ và tính cách cũng như nhân cách cá nhân nếu trẻ được tạo cơ hội để làm điều đó cho chính mình theo cách của mình.
Tôi đang nói chuyện cách mạng! Nhưng sau đó tôi đã làm việc với trẻ em trong nhiều năm và chúng đã dạy tôi đấu tranh chống lại những tư tưởng lầm lạc, lỗi thời mà nhiều bậc cha mẹ vẫn thật lòng tin tưởng.
Nếu một người đàn ông hoặc phụ nữ duyên dáng, hoạt bát, nhút nhát hoặc lanh lợi theo cách của họ, thì đó là những sắc thái riêng mà nhân cách có được nhưng những nền tảng của nó nằm sâu hơn. Người biết suy nghĩ độc lập và có sức mạnh ý chí để thực hiện ý định của mình là một người có thể nổi bật ở bất cứ đâu. Và đây là những phẩm chất mà con bạn có thể phát triển. Có lẽ sẽ dễ hiểu nhất về cách chúng tôi có thể thực hiện điều này nếu tôi kể bạn nghe cách chúng tôi đào luyện trẻ em trong trường học của chúng tôi. Giả sử con bạn hai hoặc hai tuổi rưỡi đến trường và dành buổi sáng với chúng tôi, cậu bé sẽ bắt đầu bài học của mình ngay lập tức bằng cách tự dạy bản thân. Ý tưởng của chúng tôi chỉ đơn giản là cung cấp cho em những đồ vật hấp dẫn giúp nuôi dưỡng và rèn luyện tâm trí của em. Chúng ta không cần bắt em học, bắt em làm việc, em tự giác làm điều đó vì đó là bản chất của em để phát triển về tâm trí cũng như cơ thể.
Trong ngôi trường này, mọi thứ đều có vị trí của nó và được giữ nguyên ở đó, bởi vì tôi đã quan sát nhiều lần rằng trẻ em có sự nhạy cảm về trật tự. Con bạn sẽ học hỏi để biết nơi chốn mà mình có thể tìm thấy đồ đạc và sẽ tự giác đem cất chúng về chỗ khi đã làm xong. Ngay cả một điều đơn giản như vậy cũng có ảnh hưởng quan trọng đến tính cách mà trẻ đang hình thành. Không có bất kỳ sự trừng phạt hay ép buộc nào, trẻ trở nên ngăn nắp trong thói quen và có trật tự trong tâm trí, và bởi vì trẻ đã rành rẽ các chi tiết của thế giới nhỏ của riêng mình, trẻ đã đạt được sự độc lập ở đó. Nguyên lý này có thể dễ dàng được thực hiện trong phòng của trẻ ở nhà.
Tiếp đến là học liệu mang tính giáo dục mà trẻ dùng để tự dạy mình. Tất nhiên, nó là khoa học, nhưng nó cũng rất thú vị. Từ đó trẻ học cách phân loại các thuộc tính của các đồ vật mà trẻ gặp trong cuộc sống hàng ngày: kích thước, hình dạng, màu sắc, âm thanh, các thứ khớp vào nhau, các màu sắc tương đồng. Liên quan đến tất cả các học liệu, có một số động tác phải được thực hiện một cách chính xác, bởi vì đây là cách duy nhất trẻ có thể có được kiến thức xác thực cho mình.
Trẻ cũng có thể tìm thấy những thứ thú vị ở nhà - nắp của cái hộp có thể mở ra và đóng lại, một cái nút bần để lắp vào và kéo ra khỏi chai, một chiếc chìa khóa vặn trong ổ khóa, đây là cách trẻ tự dạy mình. Ở trường cô giáo đứng nhìn, cô không sửa sai hay can thiệp vào công việc của trẻ. Khi có vấn đề gì xảy ra, cô ấy sẽ đợi để được nhờ giúp đỡ, nhưng hầu như trẻ vẫn kiên trì cho đến khi bản thân trẻ làm đúng.
Đây là đức tính kiên trì, sự khởi đầu của sức mạnh ý chí, một phần rất quan trọng trong nhân cách. Ở trường, tất cả trẻ em đều vui vẻ và vì thế rất dễ thương. Và bởi vì giáo viên tôn trọng từng trẻ và kiềm chế để không can thiệp, trẻ cũng đối xử với nhau bằng sự tôn trọng và tử tế như vậy. Đây là những phẩm chất xã hội tạo nên sức hút cho nhân cách.
Trẻ em rất dễ cảm nên nếu bạn đối xử tử tế và quan tâm với trẻ thì trẻ cũng sẽ tử tế. Nếu bạn để trẻ theo đuổi những công việc và sở thích nho nhỏ của mình mà không bị quấy rầy, bạn sẽ thấy rằng trẻ sẽ ít có xu hướng làm phiền bạn hơn. Cố gắng can thiệp vào trẻ càng ít càng tốt, không cần phải lo lắng về việc trẻ lớn lên sẽ ngu dốt hay bất lương. Thay vào đó, trẻ sẽ tinh ý và thông minh, độc lập và kiên trì, và những phẩm chất này nằm ở gốc rễ của nhân cách. Và khi con bạn cộng thêm những món quà riêng có về tính khí và tài năng của chính mình vào những phẩm chất này, bạn có thể chắc chắn rằng nhân cách của con sẽ làm chủ sự chú tâm ở bất cứ nơi nào con đến.
Chương 9, Sách Maria Montessori nói với Phụ huynh