GÓC PHÁT TRIỂN NGÔN NGỮ TẠI UKIYO

Giai đoạn nhạy cảm với ngôn ngữ kéo dài xuyên suốt trong 6 năm đầu đời. Ngay từ khi mới sinh ra, trẻ đã hướng mắt, quay đầu tìm kiếm giọng nói của mẹ, ba và những người xung quanh, nhất là những ai thường xuyên nói chuyện với bé trong giai đoạn thai nhi.

Cho đến khoảng 2 tuổi, sẽ là giai đoạn bùng nổ về ngôn ngữ nói. Ba mẹ sẽ phát hiện đến 1 ngày, đứa con ít nói của mình đột nhiên nói rất nhiều, kể những câu chuyện, hát những bài hát bản thân ba mẹ không nhớ được đã cho bạn nghe hay dạy bạn từ bao giờ.

Theo như bà Maria Montessori, trẻ mầm non, từ 0-6 tuổi, có khả năng hấp thụ tất cả những gì trẻ tiếp xúc được trong cuộc sống của mình, không chỉ ngôn ngữ, mà còn hành động, văn hóa. Đây là đặc tính riêng chỉ có trẻ mầm non mới có. Nên vốn từ vựng của các bạn phong phú hơn rất nhiều so với những gì các bạn nói ra.

Do đó, khi đến trường, các cô sẽ làm 3 việc để phát triển ngôn ngữ nói của bạn:

1. Phát triển vốn từ vựng của các bạn thông qua các tài liệu học tập theo đa dạng các chủ đề, dạy từ chuyên môn, ví dụ như lá hình thận, lá hình thoi… 

2. Tinh chỉnh vốn từ vựng của các bạn, ví dụ như phân loại nó: con bò là động vật nông trại, con chó là vật nuôi,..

3. Nâng cao khả năng ngôn ngữ của các bạn thông qua các câu chuyện, bài hát, thơ, các buổi trò chuyện, các bài học đóng vai… và khuyến khích các bạn chia sẻ nó cho những bạn khác để phát triển bạn thành những người kể chuyện.

Và quan trọng nhất, các cô giáo, hay người lớn chúng ta chính là một hình mẫu, là học cụ sống cho các bạn khi chúng ta giao tiếp với các bạn hằng ngày, với các bạn nhỏ khác hay với các người lớn khác xung quanh.

Khoảng 4 tuổi, các bạn bắt đầu quan tâm đến viết và đọc. Ở đây, theo Montessori, chúng ta sẽ hướng dẫn các bạn viết trước khi đọc.

Viết là gì? Viết là thể hiện suy nghĩ. Vậy, đầu tiên là mình phải có suy nghĩ sau đó là mình phải có phương tiện để thể hiện nó. Khi chúng ta nói, chúng ta chỉ có âm thanh, vậy các cô phải giới thiệu cho các bạn chữ cái để các bạn có thể kết nối âm thanh và chữ cái với nhau. Và khi trẻ có nhiều âm thanh, nhiều chữ cái, trẻ kết hợp với nhau và đọc nhanh các âm, trẻ sẽ đọc thành từ, ví dụ như /b/-/a/-ba. Đọc sẽ đến ngay sau viết vì sau khi viết việc trẻ sẽ làm đầu tiên là đọc lại những gì mình viết. Dần dần trẻ sẽ đọc từ, đọc câu của mình và chuyển sang đọc của bạn và quan trọng là trẻ sẽ phải hiểu những gì bạn muốn truyền đạt thông qua câu hay đoạn văn của mình.

Nói là bản năng trong khi viết và đọc là công việc của trí óc và đôi tay. Trẻ học từ vựng mà không cần tốn chút sức lực nào, thông qua môi trường, qua người lớn và nhờ vào tâm trí thấm hút và giai đoạn nhạy cảm mà ta đã đề cập ở trên. Trong khi chữ viết là phát minh của loài người, chỉ có loài người mới có, và do đó trẻ phải nỗ lực để học nó.

Và vì là công việc của trí óc và đôi tay nên các cô giáo Ukiyo phải giúp cho các bạn chuẩn bị nó thông qua một loạt các hoạt động để các bạn có thể viết và đọc một cách thành công.

Đầu tiên là trí óc, các bạn phải có vốn từ vựng phong phú thông qua ngôn ngữ nói, và các bạn phải yêu thích việc sử dụng ngôn ngữ. Yêu thích bắt nguồn từ sự quan tâm, sự quan tâm thường thể hiện từ những câu hỏi. Những bạn lứa tuổi này thường hay hỏi: “Cái này là cái gì?” có thể hỏi nhiều lần cho 1 vật. Các cô phải luôn trả lời bạn với tâm thế háo hức như là lần trả lời đầu tiên, phải luôn khuyến khích các bạn hỏi, phải thỏa mãn cho nhu cầu của các bạn.

Sau đó là đôi tay, khi viết, đầu tiên là các bạn phải cầm được bút. Trong Montessori có rất nhiều hoạt động để hỗ trợ cho các bạn tư thế cầm bút, hay gọi là pincer grip, như là cầm đũa, cần núm nhỏ,...

Ngoài ra khi viết, các bạn cần chú trọng phối hợp tay-mắt, lực đạo khi viết, khoảng cách giữa các chữ, các hàng,... những điều đó đều được chuẩn bị một cách gián tiếp thông qua những bài tập về thực hành cuộc sống và cảm quan.

Ở Ukiyo, các cô sẽ hướng dẫn các bạn viết chữ viết tay, chứ không phải chữ in. Bởi vì, khoa học chứng minh rằng, việc viết chữ viết tay giúp ích cho sự phát triển não bộ. Khi viết chữ viết tay, chúng ta phải viết liền mạch, bộ não phải hướng dẫn đôi tay làm việc, phải theo dõi nét chuyển liên tục đó. Điều này hỗ trợ cho bộ não và vận động của trẻ. Hơn nữa, việc viết chữ viết tay giống như là đang vẽ vậy, và trẻ thì thích vẽ, nên trẻ sẽ sẵn sàng “vẽ” chữ với niềm vui thích.

Giai đoạn ngôn ngữ nói đến trước và kéo dài hơn giai đoạn ngôn ngữ viết và đọc. Vì đây là nền tảng quan trọng nhất và cũng là cách tiếp cận ngôn ngữ thích hợp nhất cho các bạn độ tuổi mầm non. Đó cũng sẽ là cách Ukiyo giới thiệu ngoại ngữ mới cho các bạn.